B-WISE eerste activiteit: WISE's in Europa in kaart brengen!

Van de vele activiteiten die door sociale ondernemingen worden ondersteund, is de integratie van werknemers met ondersteuningsbehoeften de meest voorkomende. De arbeidsmarkt is verre van perfect. Aan de ene kant zijn er kandidaten die gekwalificeerd en opgeleid zijn, die normaal gesproken goede carrièreperspectieven hebben; aan de andere kant bevinden zich werknemers die moeilijk in dienst worden genomen en het risico lopen uitgesloten te worden van de arbeidsmarkt. Sociale ondernemingen voor arbeidsintegratie (WISEs) zijn ontstaan ​​als reactie op het onvermogen van het traditionele arbeidsbeleid om de volledige integratie op de arbeidsmarkt van werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt te waarborgen. WISEs hebben heel wat expertise opgebouwd door te werken met werknemers met ondersteuningsbehoeften, wat verschillende voordelen biedt. Terwijl ze gespecialiseerde kennis verwierven over de impact van de diverse nadelen en ondersteuningsbehoeften bij de verschillende soorten werkactiviteiten, hebben WISEs geëxperimenteerd met geschikte organisatorische processen die zijn ontworpen om trajecten van werkintegratie te vergemakkelijken. Ze zijn dus in staat om de meest geschikte baan te identificeren op basis van het type ondersteuning dat een werknemer nodig heeft. Bovendien hebben WISEs bewezen sterk te zijn in het bieden van opleidingskansen en werkgelegenheid.  

Dankzij het aanbieden van training op de werkplek, helpen WISEs werknemers met ondersteuningsbehoeften om hun achterstand te overwinnen. Door middel van productieve activiteiten die het mogelijk maken om werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt een loon te betalen dat vergelijkbaar is met dat van gewone werknemers, wordt hun arbeidsintegratie vergemakkelijkt. WISEs kunnen worden beschouwd als een onderneming met een dubbele output: naast verhandelbare goederen en diensten leveren ze ondersteunende diensten voor arbeidsintegratie. Daartoe hebben ze twee strategieën ontwikkeld: het creëren van tijdelijke banen om de integratie van werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt op de open arbeidsmarkt te ondersteunen en het creëren van vaste banen binnen de WISE.

Volgens het voorlopige resultaat van het B-WISE-project is het landschap van WISEs zeer divers in de 13 B-WISE-partnerlanden (Oostenrijk, België, Bulgarije, Kroatië, Frankrijk, Griekenland, Italië, Letland, Nederland, Polen, Roemenië, Slovenië, Spanje) met betrekking tot de grootte; werkterreinen; middelenmix; typologieën van werknemers met ondersteuningsbehoeften; en wettelijke kaders.

Wat de wettelijke kaders betreft, kunnen we drie groepen landen onderscheiden:

• Een eerste groep landen waar de juridische structuur van WISEs voornamelijk overeenkomt met bestaande rechtsvormen - zoals verenigingen, coöperaties, stichtingen en traditionele bedrijven - die niet specifiek voor WISEs zijn ontworpen.
• Een tweede groep landen die WISEs wettelijk hebben erkend, hetzij via een specifieke status voor WISEs of een status voor sociale ondernemingen, ontworpen om een ​​bredere groep sociale ondernemingen te erkennen. Een specifieke status voor WISEs heeft een lange geschiedenis, vooral in landen in Midden- en Oost-Europa. Dit geldt voor Roemenië, Bulgarije, Slovenië en Polen, waar een specifieke status zijn oorsprong vindt in initiatieven die in de jaren ‘70 zijn ontwikkeld. Sociale ondernemingsvormen zijn daarentegen een vrij recente juridische trend.
• Het derde type omvat landen die WISEs hebben erkend door middel van een aanpassing van bestaande rechtsvormen. Italië was hierin een pionier en paste in 1991 de coöperatiewetgeving aan om zo sociale coöperaties van het B-type te erkennen. Deze trend werd vervolgens gevolgd door Spanje, Polen, Frankrijk en meer recentelijk België met een speciale accreditatie voor coöperaties.

De wettelijke en beleidsmatige erkenning van WISEs heeft aanzienlijke gevolgen: in landen waar WISEs niet wettelijk zijn erkend, zijn betrouwbare gegevens over WISEs erg moeilijk te vinden. Terwijl er wel cijfers beschikbaar zijn over de omvang van WISEs en hun impact op welzijn en ontwikkeling in landen waar WISEs wettelijk zijn erkend.

De volgende stappen van het voorbereidend onderzoekswerkpakket (WP1) van het B-WISE-project omvatten persoonlijke interviews  die de competentiebehoeften binnen WISEs in kaart moeten brengen (inclusief digitale competentiebehoeften van managers, coaches en werknemers met ondersteuningsbehoeften); een online enquête die specifiek gericht is op digitale competentiebehoeften; een analyse van geselecteerde goede voorbeelden voor het ontwikkelen van (voornamelijk digitale) vaardigheden en een geselecteerd bepaald aantal transversale analyses die in kaart brengen hoe WISEs  uitsluiting op de arbeidsmarkt tegengaan. Vervolgens wordt een onderzoeksrapport opgesteld, gebaseerd op de bevindingen van alle bovengenoemde onderzoeksactiviteiten. Dit rapport zal als voedingsbodem dienen voor aankomende trainingsactiviteiten die in verdere fasen van het BWISE-project worden uitgevoerd.