Μία από τις ερευνητικές δραστηριότητες που διεξήχθησαν στο πλαίσιο του πακέτου εργασίας 1 του προγράμματος B-WISE, ήταν η χαρτογράφηση των αναγκών και των ελλείψεων, σχετικά με επαγγελματικές δεξιότητες, στις Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) των 13 χωρών εταίρων του έργου. Η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε με τη μορφή μιας εμπειρικής ανάλυσης δεδομένων, με στόχο τη χαρτογράφηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την εκτέλεση των εργασιών και τον εντοπισμό των ελλείψεων σε δεξιότητες στο πλαίσιο που δραστηριοποιούνται οι Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs), με σκοπό τη δημιουργία «προφίλ» αναγκών κατάρτισης τριών κύριων επαγγελματικών κατηγοριών, δηλαδή των «διευθυντικών στελεχών» (π.χ. συντονιστές τομέων, ειδικοί πληροφορικής) των «υποστηρικτών» (π.χ. υποστηρικτές εργασίας, εκπαιδευτές και μέντορες) και των Εργαζομένων με Ανάγκες Υποστήριξης (Ε.Α.Υ.). Πραγματοποιήθηκαν δια ζώσης συνεντεύξεις με 403 άτομα (89 διευθυντικά στελέχη, 145 υποστηρικτές και 169 ΕΑΥ) από ένα δείγμα περίπου 100 Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) σε 13 χώρες της ΕΕ. Η έρευνα ανέλυσε τις υπάρχουσες δεξιότητες που κρίθηκαν ως οι πιο σχετικές για τις προαναφερθείσες κατηγορίες εργαζομένων και τις ελλείψεις σε δεξιότητες που θα ήταν χρήσιμες. Επιπλέον, εξετάστηκαν οι λόγοι για αυτές τις ελλείψεις δεξιοτήτων, οι επιπτώσεις τους στις Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) και οι στρατηγικές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπισή τους.
Η ανάλυση των αναγκών σε δεξιότητες και των ελλείψεων σε αυτές, ανέδειξε τέσσερα βασικά ευρήματα.
Πρώτον, η έρευνα έδειξε ότι οι Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες ιδιαίτερες προκλήσεις σε σύγκριση με τις συμβατικές εταιρείες. Το επίπεδο προσόντων σχετικά με σημαντικές δεξιότητες και των τριών ομάδων ερωτηθέντων ήταν μάλλον καλό, με τα διευθυντικά στελέχη και τους υποστηρικτές να κατέχουν σε καλό επίπεδο το σύνολο δεξιοτήτων που απαιτούνται για να εργαστούν στις Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs). Η ανάλυση δεδομένων δεν ανέδειξε καμία σημαντική διαφορά μεταξύ των χωρών, αλλά επιβεβαίωσε ότι υπάρχουν ουσιαστικά περιθώρια βελτίωσης. Η αποτυχία κάλυψης των ελλείψεων σε δεξιότητες θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ικανότητα των Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) να βοηθήσουν τους υπάρχοντες αλλά και/ή τους νέους Ε.Α.Υ. και να οδηγήσει σε αυξημένο φόρτο εργασίας για το προσωπικό. Με άλλα λόγια, οι ελλείψεις σε δεξιότητες θα μπορούσαν να εμποδίσουν τη διαδικασία ένταξης των ατόμων αυτών στην εργασία.
Δεύτερον, οι διάφορες ομάδες ερωτηθέντων επέλεξαν συγκεκριμένες δεξιότητες ως ιδιαίτερα σημαντικές. Τα διευθυντικά στελέχη ιεράρχησαν τις δεξιότητες διαχείρισης ως εξαιρετικά σημαντικές: από το σχεδιασμό στρατηγικών για την ανάπτυξη των Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) και τη λήψη αποφάσεων έως την ανάπτυξη άμεσων σχέσεων με τους υπαλλήλους για να συντονίσουν την εργασία τους και να τους παρακινήσουν. Μεταξύ άλλων δεξιοτήτων, η διαπραγμάτευση με πελάτες, ειδικά με ιδιωτικούς, θεωρήθηκε πολύ σημαντική. Οι υποστηρικτές επεσήμαναν την πολύπλευρη φύση της εργασίας τους, καθώς ασχολούνται με ποικίλες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού του χρόνου και του χώρου εργασίας, της βοήθειας και υποστήριξης των Ε.Α.Υ. στην εκτέλεση των καθηκόντων τους και της διαχείρισης και αναφοράς των ενεργειών τους στους προϊστάμενους και συντονιστές τους. Απαιτείται ένας συνδυασμός «σκληρών» και «ήπιων» δεξιοτήτων (hard skills – soft skills), η σύνθεση των οποίων ποικίλλει, ανάλογα με τον συγκεκριμένο ρόλο που αναλαμβάνει ένας υποστηρικτής σε έναν οργανισμό. Ωστόσο, αυτό που προέκυψε ξεκάθαρα είναι ότι «η βοήθεια στους εργαζομένους με ανάγκες υποστήριξης για τη διεκπεραίωση της δουλειά τους» τονίζεται ως ζωτικής σημασίας όταν εξετάζουμε τους υποστηρικτές. Οι συνεντεύξεις ανέδειξαν ότι οι δραστηριότητες συμβουλευτικής και καθοδήγησης, σε ορισμένες περιπτώσεις, στοχεύουν στην τόνωση των εργαζομένων με στόχο την εξέλιξή τους στην εργασία: ευνοούν μια θετική ατμόσφαιρα και αγγίζουν ακόμη και ορισμένες προσωπικές πτυχές που επηρεάζουν την εργασία. Ορισμένοι ερωτηθέντες θεώρησαν ότι έχουν λάβει όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να διαχειριστούν την υποστήριξη και την παροχή συμβουλευτικής στους Ε.Α.Υ.. Υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες η έλλειψη εκπαίδευσης που σχετίζεται με ψυχολογικές πτυχές της εργασίας, καθώς και οι διαφορετικές κατηγορίες των αναπηριών των εργαζομένων, επηρέασαν την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων των υποστηρικτών. Τέλος, οι «συνεργατικές, επικοινωνιακές και επαγγελματικές δεξιότητες» ήταν απαραίτητες για τους Ε.Α.Υ. για την εκτέλεση καθημερινών εργασιακών δραστηριοτήτων με ακρίβεια, ορθότητα και αυτονομία. Η σημασία των συγκεκριμένων δεξιοτήτων εξαρτιόταν από τον τύπο της οικονομικής δραστηριότητας στην οποία απασχολούνταν, η οποία στο δείγμα που ρωτήθηκε κυμαινόταν από τη μεταποίηση έως τις διοικητικές/γραμματειακές δραστηριότητες, την εστίαση και τη διαχείριση απορριμμάτων.
Τρίτον, όταν εξετάζουμε τις δεξιότητες των διευθυντικών στελεχών, η ηλικία του οργανισμού είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας. Οι νεοφυείς Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) πρέπει να αναπτύξουν δεξιότητες ώστε να προσλάβουν το καταλληλότερο προσωπικό και να δημιουργήσουν αποτελεσματικές ομάδες εργασίας, ενώ σε πιο ώριμες Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs), η ανάπτυξη οργανωτικών στρατηγικών και στρατηγικών λήψης αποφάσεων βρίσκεται στο προσκήνιο.
Τέλος, συγκριτικά, και οι τρεις ομάδες ερωτηθέντων θεώρησαν ότι οι εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις που σχετίζονται με τα μέσα ενημέρωσης και την τεχνολογία δεν είναι σημαντικές. Αυτό μπορεί να αναχθεί στον βασικό ρόλο που διαδραματίζουν οι «ήπιες» δεξιότητες (soft skills) και άλλες τεχνικές γνώσεις που είναι απαραίτητες για να βοηθήσουν τους εργαζόμενους στην εκτέλεση των εργασιακών τους καθηκόντων στις Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs).
Αναφορικά με την αντιμετώπιση των ελλείψεων σε δεξιότητες, οι ερωτηθέντες θεωρούν τις δράσεις κατάρτισης ιδιαίτερα σημαντικές. Με βάση τις απαντήσεις τους, η εκπαίδευση χρηματοδοτείται κυρίως από ιδίους πόρους της Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs): οι πλειοψηφία των Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) παρέχουν εκπαίδευση εσωτερικά ή υποστηρίζουν τη συμμετοχή των εργαζομένων σε εξωτερική εκπαίδευση.
Εξετάζοντας τους λόγους πίσω τις ελλείψεις δεξιοτήτων, τα διευθυντικά στελέχη και οι υποστηρικτές εξέφρασαν παρόμοιες απόψεις, αναφέροντας την έλλειψη οικονομικών πόρων ως πολύ σημαντικό παράγοντα και την έλλειψη κινήτρων ως τον λιγότερο σημαντικό. Για να αντιμετωπιστεί η στενότητα των πόρων, μια στρατηγική είναι να υποστηριχθεί η πρόσβαση των Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) σε προγράμματα ιδιωτικής χρηματοδότησης, ενθαρρύνοντας την πρόθεσή τους για συνεργασία μέσω μηχανισμών αμοιβαίας υποστήριξης.
Ένα πρόσθετο εμπόδιο για την κάλυψη των ελλείψεων σε δεξιότητες είναι η έλλειψη χρόνου, η οποία συνήθως αποτελεί εμπόδιο στις δράσεις κατάρτισης σε μικρούς οργανισμούς. Οι Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs), ειδικά όταν είναι μικρές σε μέγεθος, αδυνατούν να αποσπάσουν το προσωπικό από τις απαιτούμενες εργασιακές του δραστηριότητες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εκπαίδευση που πραγματοποιείται εντός των οργανισμών και ο συνδυασμός θεωρητικών και πρακτικών εκπαιδευτικών δράσεων μπορεί να βοηθήσει τις Κ.Ε.Ε.Ε. (WISEs) να ξεπεράσουν αυτό το πρόβλημα.
Επιπλέον, σύμφωνα με τους ερωτηθέντες, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστούν οι κατάλληλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τη βελτίωση των ικανοτήτων των υποστηρικτών και των Ε.Α.Υ.. Πράγματι, οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες μπορεί να είναι αγχωτικές, ειδικά για τους Ε.Α.Υ., όταν δεν είναι πλήρως προσαρμοσμένες για να αντιμετωπίσουν τα συγκεκριμένα κενά των δεξιοτήτων τους. Επομένως, είναι σημαντικό να επενδύουμε χρόνο και ενέργεια για την προσαρμογή της κατάρτισης και της εκπαίδευσης στις συγκεκριμένες ανάγκες των αποδεκτών. Ως εκ τούτου, η εξατομικευμένη και στοχευμένη εκπαίδευση που σχεδιάζεται και υλοποιείται με βάση τις πραγματικές ανάγκες και τις δυνατότητες των εργαζομένων είναι ζωτικής σημασίας.
Τέλος, τα ευρήματα της έρευνας υπογραμμίζουν τη σημασία της περαιτέρω έρευνας τόσο για το περιεχόμενο όσο και για τους τρόπους εκπαίδευσης, η οποία θα πραγματοποιηθεί στη συνέχεια μέσα από το έργο B-WISE.